Havacılık Sektörünün Önündeki Ciddi Tehdit, Pilot Eksikliği
2020 yılı başında ortaya çıkan ve kısa sürede tüm kıtalarda ciddi şekilde insanlığı tehdit eden Covid 19 salgını havacılık sektöründe belki de en büyük tahribatı yaptı. Yaklaşık bir sene boyunca sadece kargo uçuşları gerçekleştirebildi. Bu dönemde havayolu işletmeleri finansal yapılarına bağlı olarak hayatlarını sürdürebilmek için çeşitli tedbirler aldılar.
Bu tedbirler arasında en önemlileri uçucu personelin ücretlerinde indirime gidilmesi, belli yaş grubu üzerindekilerinin ücretsiz izinli olarak kabul edilmesi ve hatta bazı grupların da emekli olmaları için teşvik edilmesi ve gerçekleştirilmesi olmuştur.
2019 yılında havacılık işletmelerinde pilot eksikliği rahatsızlık yaratmaya başlamış ve işletmeler çözüm üretmek için arayış içindeydiler. Covid 19 salgını suni olarak da olsa acil pilot ihtiyacını ortadan kaldırmıştı.
Salgının ne zaman sonlanacağı ve hayatın normale dönüş tarihi kestirilemediği için bu tedbirler devam ederken 2021 yılı yazında aşılamanın da etkisiyle salgın kontrol altına alınmaya başlayınca uçuşu durdurulan uçaklar tekrar uçmaya başladı ve yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden dolayı işletmeler pilot eksikliğini hissetmeye başladılar.
Dünyanın çeşitli bölgelerinde yayınlanan havayolu uçuşlarında günlük olarak binlerce uçuşun iptal edildiği ve şu an için de uçuşların büyük bölümünde gecikmeler yaşandığı rapor edilmektedir.
Bu konuda en büyük sıkıntıyı çeken ABD’de konu sadece Havayolu işletmeleri tarafından değil, aynı zamanda ülkenin en ciddi problemi olarak kabul edilerek kongre tarafından da mercek altına alınmıştır.
İşletmeler bu sıkıntıyı en azından hafifletebilmek için alınacak önlemlerin ne olduğuna karar verebilmek için ülke çapında tüm havacılık işletmeleri çalışmaktadır.
Pilot sıkıntısınının giderilmesinde yardımcı olması için önerilen farklı çözümler var. Örneğin, büyük bir bölgesel havayolu, FAA’dan havayolu pilotları için minimum toplam uçuş saat süresini 1.500’den 750’ye düşürmesini ve daha sıkı bir eğitimle desteklenmesi bu durumdaki pilotların daha kısa sürede sisteme dahil olması amaçlanmaktadır.
Bunun dışında diğer bir tedbir olarak pilot emeklilik yaşının 65’den 67’e artırılması gündeme gelmiştir. Bu konu ABD’de ilk olarak Mayıs ayında tartışılmıştı, ancak şimdi Havayolu Pilotlarının emeklilik yaşı 67’ye yükseltilmesi için bir yasa tasarısı kongreye sunuldu.
Geçmişi hatırlayacak olursak ABD’de pilot emeklilik yaşının son yıllarda ikinci kez yükseltilmesi olacaktır. 2007’de, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ticari havayolu pilotu emeklilik yaşı 60’tan 65’e yükseltilmişti. ABD Sivil Havacılık Otoritesi kuralları nedeniyle başka ülke havayolları pilotlarından 60 yaş üstü olanlar sorumlu kaptan olarak ABD havalimanlarına uçuş yapamıyorlardı. 60 yaş ve altı Kaptanlar sorumlu olarak görev yaparken 60 yaş üstü kaptanlar yardımcı kaptan olarak ekipte yer almak zorundaydılar.
Ülkemizden de örnek verecek olursak Bayrak taşıyıcı havayolu işletmemiz THY’da 2016 yılına kadar pilot emeklilik yaş sınırı 63 olarak uygulanıyordu. 29 Aralık 2015’den geçerli olarak emeklilik yaş sınırı 65’e çıkarılmıştı.
Yukarıda verdiğimiz uygulamaların ana sebebi sektörde hissedilmeye başlayan pilot eksikliğiydi. Burada ilk belki de tek sorulacak soru Pilot emeklilik yaşının yükseltilmesi mantıklı mı olabilir. THY’da yaş sınırı 65’e yükseltildiğinde ilk faydalanan kişilerden birisi olarak kişisel görüşüm bu değişimin kurallara sadık kalınması halinde mantıklı olduğudur. Havayolu yöneticilerinin de yakından bildiği gibi;
· Pilotlar, periyodik eğitim ve teknik kontroller uygulanarak uçuşa devam edeceklerdir. Bu konuda taviz söz konusu olmayıp başarısızlık söz konusu olduğunda uçuşa devamları sonlandırılacaktır.
· 60 yaş üstü pilotlar 6 ayda bir tıbbi muayenelerden geçmeye devam etmektedirler dolayısıyla ancak uygun oldukları kabul edilirse uçmaya devam edebileceklerdir.
· Pilotların bir bölümü aslında 65 yaşında emekli olmak istemiyorlar. Bu yüzden havayollarından emekli olduktan yaş limitinin daha yüksek olduğu havayollarında veya özel jet operatörleri için uçma yollarını aramaktadırlar.
Adil olmak gerekirse, pilot olmanın uzun vadede sağlığa büyük zarar verebileceğini kabul etmenin önemli olduğunu düşünüyorum. Genellikle geniş gövdeli uçaklarla uzun süreli uçuşlar yapanlar en kıdemli pilotlardır. Dolayısıyla 65+ yaşta 10-15 saat gibi uzun uçuşların bu yaştaki insanları genç insanlara göre daha fazla yoracağı gerçeği de asla gözardı edilmemelidir. Tabi ki bunun da çözümü var. 65+ yaş grubu pilotlar daha az yorulacakları dar gövdeli uçaklarla kısa süreli uçuşlara planlanabilir.
Pilot sıkıntısının ortaya çıkışı
En önemli soru, pilot sıkıntısının yeniden ortaya çıkıp çıkmayacağı değil, ne zaman olacağı ve arz ile talep arasındaki farkın ne kadar büyük olacağıdır. Ortalama bir toparlanma senaryosuna dayanarak, belirli bölgelerde 2023’ten sonra ve büyük olasılıkla daha önce küresel bir pilot kıtlığının ortaya çıkacağına inanılmaktadır. Büyüklükle ilgili olarak, en olası
senaryolarda, 2025 yılına kadar 34.000 pilotluk küresel bir eksiklik bulunmaktadır. Bu, en uç senaryolarda 50.000’e kadar çıkabilmektedir.
Konuya ilişkin Oliver Wyman analizinde yukarıda açıklanan durum net bir şekilde görülmektedir.
Küresel pilot talep ve arz
Avrupa’da, pilotların arz ve talebinin önümüzdeki üç ila dört yıl içinde dengelenmesi bekleniyor. Hatta birkaç Avrupa havayolu şirketi eğitimi askıya aldı ve eğitimdeki pilotlara mesleği tamamen bırakmalarını tavsiye etti. Bu adaylara uzun vadede Avrupa’da ihtiyaç duyulacağından ve dünyanın başka yerlerinde, özellikle Asya’da değerli hizmetler sunabileceğinden, bu görüşe kişisel olarak katılamayacağım.
Havayollarının gelecekteki pilot eksikliğinin etkisini azaltmaya yardımcı olabileceği üç ana alan vardır;
· Pilot talebini azaltılması: Ekip planlama sistemi gözden geçirilerek verimliliği arttıracak çalışmaların yapılması. Günün sonunda zarar oluşturan rota ve varış noktalarının sistemden çıkartılarak süreçteki maliyetler düşürülerek gerekli toplam pilot sayısı azaltılabilir.
· Sistemi güçlendirilmesi: Ortaya çıkan finansman zorluklarının çözülmesi de dahil olmak üzere eğitim programlarına ve pilot işe alımlara yatırım yapılması.
· İşgücünün katılımının sağlanması: işletmedeki ve özellikle pandemi nedeniyle zorunlu izinli sayılan pilotlar için artan rekabet olasılığını kabul edilerek, elde tutmayı sağlayacak iyileştirmelerin süratle yerine getirilmesi.
· Orta vadede daha fazla sayıda pilot yetiştirmek için gerekli tedbirlerin alınması ve pilot adaylarına finansal destek programlarının yapılması
Pilot Eksikliği tüm havacılık sektörünün önündeki en büyük tehdit olarak görülmektedir. İyileştirici önlemler alınmadığı takdirde uçuş operasyonunu geçmişteki performansla devam ettirmeye çalışmak Emniyetli Operasyon için çok büyük tehditler oluşturacaktır. Bitkinliğe yol açacak uçuş programı ile operasyona devam etmek “KAZAYA DAVETİYE ÇIKARMAKTIR” havayolu işletmelerinin yöneticileri ekiplerini bu duruma düşürmemek için gerekli önlemleri almak zorundadırlar. Yaşanabilecek kazalar işletmeler için karşılanamayacak bedeller ödenmesine sebep olacaktır.
Asla unutulmaması gereken bilinen bir gerçeğe yer vermek istiyorum. Havacılık sektöründe en önde gelen uçak üreticilerinin tesislerinde 30 günde yaklaşık 40-50 dar gövdeli uçak üretim hattından çıkmaktadır. Buna karşılık uçuş eğitimine yeni başlayan bir pilot adayının havayolu işletmelerinde sağ sandalyede yardımcı pilot olarak yer alabilmesi ortalama 2 seneyi gerektirmektedir. UÇUŞ VE GÖREV SÜRESİ SINIRLAMALARI İLE DİNLENME GEREKLİLİKLERİ TALİMATI (SHT – FTL) IR – ORO.FTL.210 (b) (2) maddesine göre; Herhangi bir takvim yılı içerisinde 900 saatlik uçuş süresi pilotlar için limit olarak tanımlanmıştır. Bu kurala uygun olarak her bir dar gövdeli uçak için asgari 5 ekip(5 Kaptan+5 yardımcı pilot)geniş gövdeli uçaklar için ise 7 ekip(7 Kaptan+ 7 yardımcı pilot) planlanmalı ve ileriye dönük büyüme planlamaları buna göre yapılmalıdır.
Bütün bu bilgiler ışığında Havayolu işletmelerimiz ve ilgili otoritelerin bir araya gelerek”Pilot Eksikliği” sorununu masaya yatırarak çözüm önerileri konusunda ortak uzlaşı sağlanması Ülke Havayolu işletmelerimizin sağlıklı yarınları için atılacak en önemli adım olacaktır.
Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza Araştırma Uzmanı
Yorumlar
Yorum Gönder