Yeni bir Senato raporuna göre, Boeing ve Federal Havacılık İdaresi (FAA), 2018 ve 2019’daki iki ölümlü kazanın ardından 737 Max’ın yeniden sertifikalandırma testlerini yönlendirmek için birlikte çalıştı. Boeing, yeniden sertifikalandırma testleri sırasında istenen sonuca ulaşmak için bazı FAA test pilotlarına “uygunsuz bir şekilde destekte bulundu” ve hatta bazı testler, kazalarla aynı koşulları yeniden yaratmak için tam olarak donatılmamış simülatörler üzerinde gerçekleştirildi.
Senato raporunu yazanlar, bunun sebebi olarak “FAA ve Boeing, 737 MAX trajedilerine katkıda bulunmuş olabilecek önemli bilgileri örtmeye çalışıyordu” dediler.
FAA AYRICA MUHBİRLERE KARŞI MİSİLLEME YAPMAKLA SUÇLANIYOR
FAA ayrıca ihbarcılara misilleme yapmakla, muhtemelen Genel İnceleme Ofisinin kazalarla ilgili soruşturmasını engellemek, üst düzey yöneticileri sorumlu tutmamak ve Southwest Havayollarının düzinelerce uygunsuz sertifikalı uçağı kullanmasına izin vermekle suçlanıyor.
Cuma günü yayınlanan 102 sayfalık rapor, Senato Ticaret, Bilim ve Ulaşım Komitesi tarafından hazırlandı ve 50 ihbarcıdan, FAA personeliyle yapılan görüşmelerden ve 15.000 sayfadan fazla belgeden alınan bilgiler sonrasında oluşturuldu. Bu rapor FAA’nın 737 Max’i uçuşa geri döndürmesinden bir ay sonra ve dünyanın dört bir yanındaki havayolları uçağı filolarına yeniden sokmaya başlarken geldi.
Boeing’in 737 Max kazalarına yol açan kendi başarısızlıkları kapsamlı bir şekilde araştırılmış ve iyi belgelenmiş olsa da, yeni Senato raporu, şirketi kontrol altında tutması beklenen düzenleyici kurum(FAA) içindeki sorunlara en samimi bakışlardan biridir.
Komiteye başkanlık eden Senatör Roger Wicker yaptığı açıklamada, “Bulgularımız rahatsız edici” dedi. “Rapor, havacılık emniyeti gözetimindeki bazı önemli hatalar ve FAA’daki başarısız liderlik örneklerini detaylandırıyor. Ajansın, uçak yolculuğunu seçen halkı koruma çalışmalarının tam ve doğru bir şekilde yürütülmesini sağlamak için tutarlı bir gözetim gerektirdiği açıktır. ”
FAA yaptığı açıklamada, “Komitenin bir dizi asılsız iddia içeren belgeyi dikkatlice gözden geçiriyor” dedi.
FAA’nın açıklamasında, “Diğer uluslararası düzenleyicilerle yakın işbirliği içinde çalışan FAA, 737 MAX’ın kapsamlı ve kasıtlı bir incelemesini gerçekleştirdi” şeklinde devam etti. “Lion Air Flight 610 ve Ethiopian Airlines Flight 302’yi içeren trajik kazalarda rol oynayan emniyet sorunlarının, gerekli tasarım değişiklikleri yoluyla ele alındığından ve FAA ve ortakları tarafından bağımsız olarak onaylandığından eminiz.”
Boeing hazırladığı bir açıklamada “Komitenin bulgularını ciddiye aldığını ve raporu tam olarak incelemeye devam edeceğini” söyledi.
Şirket, “Boeing kendini havacılık emniyetini iyileştirmeye, emniyet kültürümüzü güçlendirmeye ve müşterilerimiz, düzenleyiciler ve uçan halkla yeniden güven inşa etmeye adamıştır” diye yazdı.
Southwest Airlines sözcüsü yaptığı açıklamada, “Komite raporunun farkındayız ve bu geçmiş referansların çoğunu uygulamalarımızı ve denetimimizi geliştirmek için kullandık” dedi.
Southwest’in açıklaması, “Geçerli tüm uçaklar görsel incelemelere tabi tutuldu ve Southwest, Ocak 2020’ye kadar ikinci el uçakların her birinde burundan kuyruğa fiziksel muayeneleri tamamladı – FAA taleplerini tam olarak karşıladı,” diye devam etti. “Eylemlerimiz, uçakla ilgili herhangi bir şüpheli Emniyet endişesinden kaynaklanmadı, ancak kayıtları ve önceki onarımları uzlaştırma ve doğrulama çabasıydı.” Şirketin, 737 Max’i gelecek yılın ilk çeyreğinde hizmete sokma planlarında “hiçbir değişiklik” yok.
AIRBUS İLE REKABET EDEBİLMEK İÇİN 737 MAX GELİŞTİRİLDİ
2011’de yakıt tasarrufu yüksek bir uçağı sürpriz bir şekilde duyuran rakibi Airbus’a ayak uydurabilmek için, Boeing sıfırdan yeni bir uçak geliştirmek yerine, 737 NG’yi daha büyük ve yakıt tasarruflu motorla teçhiz etti.
Bu motorların yerleştirilmesi, uçağı belirli kalkış durumlarında stall olmaya açık hale getirdi, bu nedenle Boeing, uçağın stall olmasını önlemek için otomatik olarak burnu aşağı indirecek bir yazılım ile donattı. Boeing, maliyetli uçuş eğitimini azaltmak için düzenleyicilere veya müşterilere yazılımdan bahsetmedi. Bu durum, 2018’de Lion Air Flight 610 ve 2019’da Ethiopian Airlines Flight 302 pilotlarının ne olduğunu bilmedikleri bir probleme karşı verdikleri mücadeleyi kaybetmelerine neden oldu.
Manevra Karakteristiğini Artırma Sistemi (MCAS) olarak bilinen bu yazılım, özellikle kaza koşullarını yeniden yaratmayı amaçlayan simülatörlerde, iki kazanın ardından yeniden sertifikalandırma testlerinin ana odak noktasıydı.
Ticaret Komitesinin bulduğu genel sorun, bu test sürecinin kendi sorunlarıyla dolu olmasıydı. Bazı FAA araştırmacıları testleri erken bıraktı, diğerleri ise 737 Max uçuşlarının durmasına yol açan aynı yazılımla donatılmamış simülatörlerde yapıldı, bu da sonuçların anlamsız olduğu anlamına geliyordu.
Bir muhbir, doğru simülatörde gerçekleştirilen FAA testinde, Boeing yetkililerinin hazır olduğunu ve test pilotlarına MCAS’ı devre dışı bırakacak anahtara ne zaman basmaları gerektiğini söylediğini belirtti.
Rapora göre, bu eylemler muhbirler tarafından bildirildiğinde, genellikle görmezden geliniyor veya karşı konuyordu.
Teknik olarak bir çok iyileştirme ve gereklilikler yerine getirilmesine rağmen MAX uçağının ilk sertifikasyon sürecinde olduğu gibi bazı bilgilerin ve testlerin uygun şekilde yerine getirilmediği Senato’da oluşturulan komite araştırmasında ortaya çıkarıldığı görülmektedir. Senato’nun insan yaşamının önemini her şeyin üzerinde tutarak araştırmayı yürüttüğü gerçeğini kabul etmek lazım.
ABD’de bundan böyle bilhassa Boeing uçaklarının sertifikasyon süreçlerinin kamuoyu önünde açık bir şekilde ve titizlikle yapılacağı değerlendirilmektedir. Sistem aynı hataların tekrarlanmasına müsaade etmeyecektir. Görünen o ki MAX uçakları ticari uçuşlara başlasa bile ABD’de idari ve yasal soruşturma kamuoyunu tatmin edinceye devam edecektir.
Sağlıkla Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot (E)
Kaza İnceleme Uzmanı
Yorumlar
Yorum Gönder